صحبت از هوش مصنوعی و اثرات آن در بازار کار یکی از موضوعات پرچالش این روزهاست. همزمان بررسیها و نظرسنجیهای زیادی درباره این موضوع انجام میشود و بعضا نگرانیهایی نیز ایجاد کرده است.
هوشمصنوعی دارای کاربردهای بسیار گستردهای در حوزه بانکداری و مالی است. از پاسخگویی خودکار به سوالات مشتریان گرفته تا تجزیه و تحلیل حجم عظیمی از دادههای مالی، اعتبارسنجی و ارزیابی ریسک مشتریان، تشخیص الگوهای مشکوک و جلوگیری از تقلب، بهینهسازی عملیات و فرآیندهای داخلی بانک، و ارائه خدمات شخصیسازیشده به مشتریان.
بهطور کلی هوش مصنوعی با افزایش سرعت، دقت و کارایی، منجر به ارتقای سطح خدمات و رضایت مشتریان میشود. همچنین با تجزیهوتحلیل دادههای مالی، الگوها و روندهای مفیدی را شناسایی میکند که میتواند در تصمیمگیریهای مدیریتی و سرمایهگذاریهای بانک بسیار مؤثر واقع شود. در مجموع انتظار میرود هوشمصنوعی نقش بسزایی در تحول و پیشرفت صنعت بانکداری ایفا کند.
هوش مصنوعی ، جایگزین نیروی کار؟
زور گورلوف، مدیرعامل شرکت هوشمصنوعی Kasisto که محصولاتی برای بخش امور مالی و بانکداری ارائه میکند معتقد است این فناوری جایگزین نیروی کار نیست بلکه برخی از کارهای سادهتر را برعهده میگیرد و کارکنان به کارهای پیچیدهتر مشغول میشوند. اما طبق گزارشی از امریکن بنکر، سم آلتمن و دسته دیگری از مدیران نظر متفاوتی دارند. هوش مصنوعی جایگزین انسان است. مدیرعامل اوپنایآی سال گذشته در مصاحبهای با آتلانتیک گفت: بسیاری از کسانی که روی هوش مصنوعی کار میکنند وانمود میکنند که همه چیز قرار است خوب باشد؛ قرار است مکمل باشد؛ هیچ کس جایگزین نخواهد شد. مطمئنا مشاغل نابود میشوند.
با این حال تحقیقات شرکت Arizent نشان میدهد که رهبران و کارکنان بانکی بیشتر با نظر گورلوف موافق هستند. در تحقیقاتی که با مشارکت بیش از ۳۰۰ رهبر و کارمند بانکی، فینتک و شرکتهای مرتبط در ماه اکتبر سال گذشته انجام شد، ۷۵ درصد از پاسخ دهندگان باور داشتند که هوش مصنوعی ماهیت یک سری از مشاغل را تغییر میدهد اما جایگزین انسانها نیست. در این بین ۲۱ درصد با سم آلتمن موافق بودند و هوش مصنوعی را جایگزین مشاغل بانکی میدانستند و تنها ۴ درصد نیز معتقد بودند این فناوری تاثیر ناچیزی دارد.
با این حال دادههای فدرال رزرو از نظر گرولوف حمایت میکند. تا پایان ماه دسامبر ایالات متحده میزبان ۶.۷ میلیون شغل در حوزه بانکی و بیمه بوده که نشانگر رشد ۱۵ درصدی (۹۰۰ هزار نفری) نسبت به دسامبر سال ۲۰۰۰ است. تعداد تمامی کارکنان در همین فاصله ۱۸ درصد افزایش یافته است. فناوریهای متعددی به لطف فراگیر شدن اینترنت در یک دهه گذشته بر صنعت امور مالی تاثیر گذاشتهاند. از جمله این تحولات میتوان به بانکداری موبایلی، پرداختهای همتا به همتا و تراکنش لحظهای اشاره کرد.
مشاغل خدمات مشتریان و شناسایی کلاهبرداری
طبق نظرسنجی Arizent، یک چهارم پاسخ دهندگان معتقدند که هوش مصنوعی بیشتر از همه بر کارکنان بخش خدمات مشتریان اثرگذار است و پس از آن هم کارکنان بخش پیشگیری و شناسایی کلاهبرداری، تجزیهتحلیل و بازاریابی را متاثر میکند. از نگاه دیوید بکر، مدیرعامل بانک First Internet، مدیران میانی و برخی از مدیران ارشد بیشتر از همه فرصتهای خود را به هوش مصنوعی واگذار میکنند. مدیران میانی به این دلیل بیشتر از همه تاثیر میپذیرند که بخش مهمی از وظایف آنها مربوط به دریافت و پردازش مستندات مختلف از جمله بیانیههای مالی و مالیاتی است. هوش مصنوعی بهترین عملکرد را در بخش وارد کردن دادهها دارد و در نتیجه در این بخش به خودکارسازی کمک میکند.
از نگاه بسیاری از متخصصان، مشاغل پشت پرده اداری که شامل وارد کردن داده، حفظ مستندات، اجرای معامله و غیر هستند از هوش مصنوعی کمک میگیرند و بحث جایگزینی آنها نیست. این فناوری در عمل به افزایش بهرهوری کمک میکند. کارکنان همچنین برای همراهی با موج هوش مصنوعی باید مهارتهای خود را تقویت کنند.
مهارتهای جدید و ارزشمند با هوش مصنوعی
پیش از روی کار آمدن مدلهای زبانی جدید هم بسیاری از بانکها از هوش مصنوعی در شناسایی کلاهبرداری، پولشویی، تامین مالی تروریسم و جرایم مالی از هوش مصنوعی استفاده میکردند اما نظارت انسانی در این بین نقش مهمی دارد. به همین دلیل است که مشاغل تازهای برای نظارت بر فناوری در موسسات مختلف پدید آمده است. از این پس نیز موسسات مشاغل تازهای خواهند داشت که نیازمند مهارتهای تازهای است، از جمله آنها میتوان به معماران راهحلی اشاره کرد که هوش مصنوعی را برای نیازهای خاص طراحی میکنند یا ماموران اخلاق هوش مصنوعی که علاوه اجرای قوانین، اجرای دستورالعملهای اخلاقی را نیز زیر نظر دارند.
هوش مصنوعی قدرتمند احتمالا باعث میشود که مشاغل بانکی ماهیت مکانیکی و روتین خود را کنار بگذارند و دیگر برای کاری مثل تجزیه تحلیل به تخصص ویژه در این حوزه نیازی نباشد. یکی از دیگر از مهمترین موضوعات هوش مصنوعی امنیت آن است. محققان پیش از این نشان دادهاند که ابزارهایی مثل ChatGPT را میتوان به گونهای فریب داد تا دادههای خود را در اختیار کاربر بگذارند. به همین دلیل با اینکه استفاده از هوش مصنوعی در حوزه بانکی فواید بسیاری دارد و این ابزارها میتوانند اطلاعات ارزشمندی را از حجم عظیم دادهها استخراج کنند، اما حفظ امنیت آنها از اهمیت ویژه برخودار است.
فعالان بانکی نگران آن هستند که برای مثال تلاش برای آموزش یک مدل هوش مصنوعی با استفاده از دادههای بانکی در نهایت باعث شود تا آن دادهها در اختیار هکرها یا تبهاکاران قرار گیرد. با اینکه شرکتهای هوش مصنوعی سطح بالایی از امنیت را به بانکها وعده میدهند اما این فعالان امنیت بانکی هستند که باید راهحل شرکتها را بررسی کرده و از امنیت کامل آنها اطمینان حاصل کنند.
