نمره اعتباری یک عدد سه رقمی است که وضعیت اعتباری و توانایی مالی یک فرد را برای بازپرداخت بدهی‌ها و تعهدات مالی نشان می‌دهد.
این نمره توسط مؤسسات اعتباری و شرکت‌های مالی با استفاده از اطلاعات مرتبط با تاریخچه اعتباری فرد محاسبه می‌شود. نمره اعتباری به بانک‌ها، مؤسسات مالی، وام‌دهندگان، و شرکت‌های بیمه کمک می‌کند تا میزان ریسک در ارائه خدمات مالی به یک فرد را ارزیابی کنند.
چگونه نمره اعتباری محاسبه می‌شود؟ (در جهان)
در کشورهای مختلف، این نمره توسط مؤسسات اعتباری معتبر مانند FICO (در آمریکا) یا Experian، Equifax و TransUnion محاسبه می‌شود. این نمره معمولاً در بازه‌ای بین 300 تا 850 قرار دارد، و عوامل زیر در محاسبه آن مؤثر هستند:
1. سابقه پرداخت‌ها (35%): مهم‌ترین عامل در این نمره، تاریخچه پرداخت‌های قبلی شما است. پرداخت‌های به‌موقع و بدون تأخیر، نمره اعتباری را بهبود می‌بخشد، در حالی که دیرکردها و نکول‌ها به آن آسیب می‌زنند.
2. میزان بدهی‌ها (30%): نسبت بدهی‌های جاری به کل اعتبار در دسترس شما نیز تأثیر زیادی دارد. استفاده بیش از حد از اعتبار موجود می‌تواند این نمره شما را کاهش دهد.
3. طول تاریخچه اعتباری (15%): هرچه سابقه استفاده از اعتبار شما طولانی‌تر باشد، بهتر است. این مورد نشان‌دهنده میزان تجربه و ثبات شما در مدیریت بدهی‌ها است.
4. نوع حساب‌ها و اعتبارات (10%): داشتن تنوع در حساب‌های اعتباری (مانند کارت‌های اعتباری، وام‌ها، و قراردادهای اجاره) نشان‌دهنده توانایی مدیریت منابع مالی متنوع است.
5. درخواست‌های جدید (10%): هر بار که درخواست وام یا اعتبار جدیدی می‌دهید، یک بررسی “استعلام سخت” از گزارش اعتباری شما انجام می‌شود که می‌تواند به طور موقت نمره شما را کاهش دهد.
نمره اعتباری چگونه در ایران محاسبه می‌شود؟
در ایران، مؤسسات و سامانه‌هایی مانند “سامانه اعتبارسنجی ایرانیان” و “مرکز اعتبارسنجی بانک مرکزی” به ارائه گزارش‌های اعتباری و نمره اعتباری افراد می‌پردازند. معیارهایی مانند پرداخت‌های به‌موقع وام‌ها، میزان بدهی‌های جاری، تعداد درخواست‌های وام و استفاده از کارت‌های اعتباری در این فرآیند تأثیرگذار هستند. این نمره در ایران اغلب در بازه‌ای از 0 تا 900 قرار دارد و عدد بالاتر نشان‌دهنده اعتبار مالی بهتر است.
چگونه نمره اعتباری خود را بهبود ببخشیم؟
برای بهبود نمره اعتباری خود، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
1. پرداخت به‌موقع بدهی‌ها: حتماً قسط‌ها و صورت‌حساب‌های خود را در موعد مقرر پرداخت کنید، چون سابقه پرداخت‌ها بزرگ‌ترین عامل در این نمره است.
2. کاهش بدهی‌ها: سعی کنید میزان بدهی‌های خود را کاهش داده و از استفاده بیش از حد از کارت‌های اعتباری خودداری کنید.
3. عدم درخواست مکرر اعتبار جدید: از درخواست‌های مکرر وام یا کارت اعتباری جدید خودداری کنید، زیرا این کار باعث کاهش نمره شما می‌شود.
4. حفظ حساب‌های اعتباری قدیمی: حساب‌های اعتباری با سابقه طولانی‌تر را باز نگه دارید، حتی اگر از آنها استفاده نمی‌کنید.
5. بررسی منظم گزارش اعتباری: به‌صورت منظم گزارش اعتباری خود را بررسی کنید تا از اشتباهات احتمالی و خطاها مطلع شوید و در صورت لزوم آنها را اصلاح کنید.
اهمیت نمره اعتباری در چیست؟
– برای دریافت وام و تسهیلات: این نمره تأثیر مستقیمی بر امکان دریافت وام و شرایط آن (مثل نرخ بهره) دارد.
– تسهیل در عقد قراردادهای اجاره و معاملات تجاری: این نمره بالا می‌تواند شما را به یک شریک یا مستأجر مطمئن تبدیل کند.
– دریافت کارت‌های اعتباری: شرکت‌های کارت اعتباری نیز بر اساس این نمره، سقف اعتبار و شرایط خود را تعیین می‌کنند.
به‌طور خلاصه، نمره اعتباری یک شاخص مهم است که بر توانایی شما در دسترسی به خدمات مالی تأثیر می‌گذارد، و بهبود آن می‌تواند فرصت‌های مالی بیشتری را برای شما فراهم کند.
چرا در کشورهای جهان رتبه اعتباری دارای اهمیت بالایی است؟
اگر نمره اعتباری شما پایین باشد، ممکن است از مزایای متعددی محروم شوید و با محدودیت‌هایی در دسترسی به خدمات مالی و سایر امکانات مواجه شوید. در زیر، به مهم‌ترین مزایایی که در صورت داشتن نمره اعتباری پایین از دست می‌دهید، اشاره شده است:
1. دریافت وام با شرایط مطلوب
– رد درخواست وام: بانک‌ها و مؤسسات مالی معمولاً به افرادی که نمره اعتباری پایین دارند، وام نمی‌دهند یا درخواست آنها را رد می‌کنند.
– نرخ بهره بالاتر: در صورت موافقت با ارائه وام، نرخ بهره‌ای که برای شما تعیین می‌شود، بسیار بالاتر خواهد بود، زیرا بانک‌ها شما را به‌عنوان یک وام‌گیرنده با ریسک بالا می‌بینند.
2. عدم دسترسی به کارت‌های اعتباری مناسب
– افراد با نمره اعتباری پایین معمولاً نمی‌توانند از کارت‌های اعتباری با شرایط و مزایای خوب (مانند کارت‌های با نرخ بهره پایین، پاداش نقدی یا امتیازهای خرید) استفاده کنند.
– سقف اعتباری پایین‌تری به شما اختصاص داده می‌شود، به این معنی که نمی‌توانید از کارت‌های اعتباری برای خریدهای بزرگ استفاده کنید.
3. مشکلات در اجاره ملک یا قراردادهای اجاره
– بسیاری از صاحب‌خانه‌ها و مشاوران املاک از نمره اعتباری برای ارزیابی توانایی پرداخت مستأجران استفاده می‌کنند. نمره اعتباری پایین می‌تواند منجر به رد درخواست اجاره یا درخواست سپرده ضمانتی بیشتر شود.
– حتی در برخی موارد، قراردادهای اجاره به شما ارائه نمی‌شود.
4. دشواری در دریافت تسهیلات مالی برای کسب‌وکار
– اگر به‌عنوان یک کارآفرین یا صاحب کسب‌وکار نیاز به تأمین مالی یا وام برای راه‌اندازی یا گسترش کسب‌وکارتان داشته باشید، نمره اعتباری پایین باعث می‌شود که بانک‌ها و مؤسسات مالی ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار شما ببینند.
5. مشکلات در دریافت خدمات آبونمانی و ارتباطی
– شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تلفن همراه، اینترنت و آبونمان‌های دیگر ممکن است از شما درخواست پیش‌پرداخت یا سپرده ضمانتی کنند یا حتی از ارائه خدمات به شما خودداری کنند.
6. دشواری در معاملات خودرو
– اگر قصد خرید خودرو با استفاده از وام یا اجاره به شرط تملیک را دارید، نمره اعتباری پایین به معنای افزایش نرخ بهره، کاهش شرایط پرداخت، یا نیاز به سپرده اولیه بالاتر خواهد بود.
7. افزایش هزینه‌های بیمه
– شرکت‌های بیمه نیز از نمره اعتباری برای تعیین نرخ بیمه استفاده می‌کنند. نمره اعتباری پایین می‌تواند منجر به پرداخت حق بیمه بیشتر برای بیمه‌نامه‌های خودرو، منزل و حتی بیمه‌های سلامت شود.
8. از دست دادن فرصت‌های شغلی
– برخی از کارفرمایان، به‌ویژه در حوزه‌های مالی و بانکی، از نمره اعتباری برای ارزیابی وضعیت مالی متقاضیان استفاده می‌کنند. نمره اعتباری پایین می‌تواند شانس شما را برای استخدام در برخی از مشاغل کاهش دهد.
9. محدودیت در استفاده از امکانات و خدمات اعتباری
– بسیاری از خدمات اعتباری مانند خرید کالا به‌صورت اقساطی، نیاز به نمره اعتباری مناسب دارند. اگر نمره اعتباری شما پایین باشد، امکان استفاده از این خدمات برای شما محدود خواهد بود.
