تعطیلی شنبه ها به کجا رسید؟ مجلس شورای اسلامی به دنبال طرحی است که براساس آن روزهای جمعه و شنبه به روزهای تعطیل رسمی و هفتگی تبدیل شوند. اما سرنوشت اجرای این طرح به کجا رسید؟
صحبت بر سر تعطیلی شنبه ها مساله تازهای در ایران نیست. اما از حدود سه ماه پیش دوباره این پرونده قدیمی در مجلس شورای اسلامی باز شد. طرحی که بارها تا نزدیک به تصویب رفته و برگشته است. حالا کلیات طرح تعطیلی شنبه ها در کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی تصویب شده و به نظر میرسد حالا بیش از همیشه طرح تعطیلی شنبه ها نزدیک به تصویب و اجراست.
تعطیلی در هفته برای افراد زیادی بسیار مهم است. این مساله به این وابسته است که هر فرد بهطور خاص چگونه از زمان خود استفاده میکند و نیازهای فردی او چیستند. برخی افراد ممکن است به دنبال استراحت و تجدید نشاط باشند و برخی دیگر نیازمند زمان برای انجام کارها و تعامل با خانواده و دوستان خود باشند.
تعطیلی در هفته همچنین میتواند به افراد کمک کند تا از استرسهای روزمره خود را مدیریت کنند و به فعالیتهای آموزشی، سرگرمی یا وقتگذرانی مورد علاقه خود بپردازند.
====
===
ایده افزایش روزهای تعطیل، در کشورها از کجا میآید؟
اما چرا کشورها در چندسال اخیر به دنبال افزایش روزهای تعطیل هستند؟ ممکن است کشورها به دنبال افزایش روزهای تعطیل با دلایل مختلفی هستند.
برخی از این دلایل عبارت است از:
1- استراحت و تعادل کار-زندگی
افزایش روزهای تعطیل میتواند به افراد امکان بیشتری برای استراحت داده، باعث بهبود تعادل بین زندگی شخصی و شغلی آنها شود. این مساله حالا به یکی از شاخصهای رفاه در کشورهای جهان نیز تبدیل شده است.
2- تحرک در صنعت گردشگری
تعطیلات طولانیتر ممکن است به صنعت گردشگری کمک کند و توریستها را به کشورها جذب کند، که این درآمد جدیدی را برای کشورها ایجاد میکند.
3- رشد اقتصادی
برخی کشورها وابستگی قوی به صنعت خدمات دارند و تعطیلات طولانیتر میتواند به رشد اقتصادی کمک کند. این امکان را فراهم میکند تا افراد بیشتری بخش مهمی از درآمد خود را در تعطیلات صرف کنند.
۴. رضایت اجتماعی:
در حال حاضر آمارهای مربوط به فرسودگی شغلی، خصوصا در کشورهای صنعتی آمار بالایی است. تلاش بسیاری از کشورها بالا نگه داشتن آمارهای مربوط به رفاه عمومی است و برای رسیدن به این موضوع نیاز به افزایش میزان رضایت اجتماعی هستند.
۵. هماهنگی بیشتر با بازارهای بین المللی
این دلیل بیشتر در کشورهای اسلامی و کشوری مانند ایران صدق میکند. بخش زیادی از کشورهای جهان در روزهای یکشنبه تعطیل هستند و با توجه تعطیلی روزهای جمعه در کشورهایی مانند ایران میتوان گفت، عدم ارتباط با دیگر کشورها در ایران به سه روز در هفته میرسد. بر همین اساس به نظر میرسد این بار بحث تعطیلی شنبه ها جدیتر از گذشته باشد.
دولتهای رفاه، پشت ایده افزایش روزهای تعطیل
جریانهای اقتصادی در دنیا، طی دهههای اخیر با ایدهها و سناریوهای جدیدی مواجه شده اند. دنیا از همه گیری ویروس کرونا، تجربههای بسیاری زیادی را آموخت و یکی از مهمترین آنها، توجه بیشتر به شاخصهای رفاه عمومی بود.
شاید به جرات بتوان گفت، دولتهای رفاه و عملکرد موفق آنها در دوران همه گیری کرونا، باعث شد ایدههای آنها مانند افزایش روزهای تعطیل و تمرکز بر راندمان کاری، زمینهساز توجه برخی کشورها به ایده افزایش روزهای تعطیل شد.
کدام کشورها به دنبال ایده چهار روز کاری رفته اند؟
چند سالی میشود که در برخی کشورهای اروپایی، صحبت از هفته کاری ۴ روزه و تعطیلات آخر هفته ۳ روزه به میان آمده است و شاید بتوان گفت همه گیری ویروس کرونا بر این بحثها بیش از گذشته دامن زده است.
بر همین اساس، آزمایش موفق هفته کاری ۴ روزه در ایسلند به همراه یک دگرگونی کرونایی در سبک کارِ کارمندان در کشورهای مختلف باعث شده نشریه معروف «اکونومیست» پیشبینی معناداری از آینده «تقویم جهانی تعطیلات آخرهفته» ارائه کند.
هفته کاری ۴ روزه اما خیلی زود به کشورهای دیگری هم تسری پیدا کرده است. ایسلند، سوئد و اسپانیا در اروپا و نیوزیلند و ژاپن در این سوی جهان، کشورهایی هستند که قرار است به صورت آزمایشی، هفته کاری ۴ روزه را کلید بزنند تا تعادلبخشی به چرخه کار-زندگی در این کشورها را محک بزنند.
این در حالی است که بسیاری از شرکتهایی که روزهای کاری خود را به چهار روز در هفته کاهش دادهاند، رضایتمندی خود را از افزایش بهرهوری کارکنان اعلام کردهاند.
بر این اساس، ساعت کاری بیشتر به معنای کار هوشمندانهتر و پربازدهتر نیست و به همین دلیل، روی کاهش ساعت کاری هفتگی به ۳۲ ساعت (۴ روز کاری و روزی ۸ ساعت) تاکید شده است.
به عنوان نمونه، شرکت «مایکروسافت» در شعبههای خود در ژاپن، روزهای کاری هفتگی کارکنان خود را به ۴ روز کاهش داده بود. طبق برآورد این شرکت، در نتیجه این طرح بهرهوری کارکنان به طور متوسط به میزان ۴۰ درصد بیشتر شده است. در نیوزلند نیز یک طرح آزمایشی مشابه، حاکی از افزایش ۳۲ درصدی بهرهوری در بین کارکنان بوده است.
طرح تعطیلی شنبه ها در ایران چه مزایایی دارد؟
اما حامیان تعطیلی شنبه ها و هفته کاری ۴ روزه چه میگویند؟ مهمترین فایده این طرح افزایش بهرهوری کارگران و کارمندان است. اما خودِ این بهرهوری از کجا میآید؟ حفظ تعادل میان کار و زندگی، اصلیترین دلیل برای افزایش بهرهوری شغلی با ساعات کاری کمتری است.
با کاهش روزهای کاری در هفته، برخی بخشهای اقتصاد، نظیر حوزه سرگرمی، رونق بیشتری میگیرند.
با این همه، این تنها فایده هفته کاری ۴ روزه نیست. حامیان طرح تعطیلی شنبه ها میگویند با افزایش تعداد روزهای تعطیل به سه روز، بخش بزرگی از جمعیت شاغل به سمت بخشهایی که ذیل «اقتصاد فرهنگ» قرار میگیرند جذب میشوند و این بخشها توسعه پیدا میکنند.
به عبارت ساده، وقتی که زمان بیشتری برای استراحت وجود داشته باشد، بخشهایی از اقتصاد که با تفریحات و اوقات فراغت سر و کار دارند هم منابع مالی بیشتری جذب میکنند. بر این اساس، مراکز تفریحی، باشگاههای ورزشی، سالنهای سینما، مجتمعهای تجاری و مواردی از این دست، از هفته کاری ۴ روزه سود میبرند.
