سلامت مالی بانک ها را چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟ براساس مدل کملز ۶ معیار برای سنجش میزان سلامت مالی یک بانک مشخص شده است. در این مطلب به بررسی این ۶ مورد می‌پردازیم.
پیش از این در بانکست درباره مدل کملز و اهمیت آن صحبت کردیم.
سیستم رتبه‌بندی کَملز (CAMELS) برای رتبه‌بندی سرپرستی و نظارت و اطمینان از شرایط ایمنی و سلامت یک بانک تدوین شده است. کملز یک سرنام یا واژه اختصاری از شش عاملی است که برای ارزیابی بانک‌ها به کار می‌روند. کملز فقط برای مدیران ارشد برای شناخت و تنظیم‌گری ریسک‌های احتمالی بانک بکار گرفته می‌شود.
در این رتبه‌بندی بانک ها، برای هر بانک رتبه و امتیازی بین ۱ تا ۵ در نظر می‌گیرند. سلامت مالی بانک در معیار کملز را باید در توانایی‌های آن سیستم در تشخیص نهاد‌های مالی در مواجه شدن با مشکلات مالی و بقا یا عجز و شکست و درماندگی آنها جستجو کرد.
به بیان دیگر، کملز (CAMEL) یک سیستم رتبه بندی معتبر بین المللی است که مقام‌های نظارت بانکی از آن استفاده می‌کنند تا موسسات مالی را با توجه به شش عامل ارائه شده، کفایت سرمایه (C)، کیفیت داراییها (A)، توانایی مدیریت (M)، سودآوری (E)، نقدینگی (L) و حساسیت به ریسک بازار (S)، رتبه بندی کنند.
کملز از حرف اول کلمات زیر ساخته شده است:
(کفایت سرمایه) = Capital adequacy
(داراییها) = Assets
(توانایی مدیریتی) = Management capability
(سود و عایدی) = Eearning
(نقدینگی) = Liquidity
(حساسیت) = Sensitivity
ارزیابی سلامت مالی بانک ها بر مبنای مدل کملز شامل موارد زیر است که در این مطلب به بررسی آنها می‌پردازیم.
۱.کفایت سرمایه و سلامت مالی بانک ها
کفایت سرمایه، انطباق یک موسسه مالی با مقررات مربوط به حداقل سرمایه است و قدرت داخلی بانک را برای مقاومت در برابر زیان‌ها در طول بحران‌های مالی آشکار می‌کند. همچنین مقدار سرمایه لازم برای پوشش دارایی‌های ریسکی را اندازه گیری می‌کند.
۲.کیفیت داراییها و سلامت مالی بانک ها
بانک‌ها باید در مورد نحوه تخصیص منابع مالی سپرده گذاری شده نزد خود تصمیم بگیرند. این تصمیم سطح ریسک اعتباری و احتمال نکول و واخواستی‌های آنرا تعیین می‌کند. کیفیت داراییها جنبه‌ای مهم برای ارزیابی درجه استحکام مالی بانک است. مهمترین هدف برای اندازه گیری کیفیت داراییها تعیین ترکیب دارایی‌های غیر سودآور و منجمد به عنوان درصدی از کل داراییها می‌باشد. کیفیت پرتفوی اعتباری توان سودآوری بانک را بیان می‌کند.
۳.توانایی مدیریت
توانایی مدیریت، توانایی یک موسسه را در شناسایی و سپس واکنش به استرس مالی می‌سنجد. این طبقه به کیفیت استراتژی کسب و کار و حوزه عملکرد مالی و کنترل داخلی بستگی دارد. توانایی مدیریت، توان مدیر عامل و هیات مدیره برای شناسایی، اندازه گیری و کنترل ریسک فعالیت‌های بانک و اطمینان از کارآیی و سلامت عملیات در انطباق با قوانین و مقررات قابل اجرا است.
۴. سود و عایدی
سودآوری توانایی موسسات در تداوم شرایط در بلندمدت را مدنظر دارد. یک بانک به بازده مناسب نیاز دارد تا بتواند عملکرد خود را توسعه داده و توان رقابتی خود را حفظ کند. در این مولفه پایداری درآمدها، بازده داراییها، حاشیه سود خالص و چشم انداز سودآوری آینده در شرایط سخت اقتصادی مورد توجه است. هنگام ارزیابی سودآوری، سود ناشی از فعالیت‌های اصلی و مستمر بیشترین اهمیت را دارد.
۵. نقدینگی
برای بانک ها، نقدینگی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا فقدان سرمایه نقدی می‌تواند منجر به هجوم به بانک شود. ریسک نقدینگی به عنوان خطر عدم تحقق نیازهای جاری یا آینده جریان نقدینگی بدون تاثیرگذاری بر کار‌های روزانه تعریف شده است. موسسات مالی به منظور اطمینان از انجام بیوقفه عملیات تجاری باید وضعیت نقدینگی مناسبی را حفظ کنند.
۶-حساسیت به ریسک بازار
آخرین حوزه ارزیابی در مدل کملز مربوط به حساسیت نسبت به ریسک بازار است. متغیر‌های کلیدی ریسک بازار از جمله نرخ بهره، نرخ ارز، نوسانات بازار سرمایه (پرتفوی سرمایه گذاری در بورس بانک ها) می‌تواند به شدت صورت‌های مالی بانک‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و به طور معکوس بر درآمد یا سرمایه موسسه مالی اثر گذارد.
